Bedrijf overnemen

Een bedrijf overnemen is vaak een tijdrovend en stressvol project. Niet in de laatste plaats omdat je op veel momenten overeenstemming moet bereiken met de verkoper. Hoewel elke bedrijfsovername uniek is, zijn er wel een aantal stappen en aandachtspunten die bij elke aankoop relevant zijn.

Elke overname heeft zijn eigen aandachtspunten

Bedrijf overnemenVoor het overnemen van een bedrijf bestaat geen standaardoplossing. Elke onderneming is verschillend, en waar de ene bedrijfsovername (relatief) klein en simpel is, is de andere aankoop aan alle kanten complex.

De mate van complexiteit hangt niet alleen af van de kopende en verkopende partij, maar ook van de waardering en het type bedrijf dat je wilt overnemen. Kort gezegd heeft elke bedrijfsovername zijn eigen eigenschappen, voor- en nadelen en financieringsvoorkeuren.

Denk je na over een bedrijfsovername? Brookz.nl biedt een groot aanbod aan bedrijven die je kunt overnemen, handig stappenplan en hulp bij het bepalen van de bedrijfswaarde.

Hoe bepaal je de waarde van een bedrijf?

Een belangrijk aspect van een bedrijfsovername is de waardering van het bedrijf. Hierbij gaat het er niet alleen om wat het bedrijf feitelijk waard is, maar ook wat je ermee verwacht te verdienen en wat het kost om de benodigde financiering bij elkaar te krijgen.

Het lastige is dat er geen algemene formule is om een objectieve waarde van bedrijven te bepalen. In de praktijk worden meerdere waarderingsmethoden gebruikt, die vaak ook nog eens verschillende uitkomsten hebben. Ook de reden van de overname heeft invloed op de bedrijfswaarde. Een investeerder zal een heel ander bod op een bedrijf (kunnen) uitbrengen dan een zoon/dochter die het familiebedrijf overneemt.

Er is geen algemene methode om de bedrijfswaarde te bepalen.

Grofweg zijn er twee manieren om de waarde van een bedrijf te bepalen: formules waarbij vooral de historische cijfers een rol spelen (zoals de omzet, bezittingen en schulden van de afgelopen jaren) en methodes waarbij het draait om toekomstige geldstromen. Aangezien beide benaderingen relevant zijn, wordt vaak gekozen voor een mix van methodes.

De onderhandelingen

onderhandelen over je bedrijfEen bedrijf kopen of verkopen is maatwerk. De onderhandelingen zijn daarom meestal een groot onderdeel van het traject. Ook komen er de nodige juridische, financiële en fiscale aspecten bij kijken. En bij bepaalde overnames kunnen ook de emoties hoog oplopen. Bovendien hebben de meeste ondernemers – of managers – weinig ervaring met een bedrijfsovername. Het is daarom aan te raden om je goed te laten informeren.

Een adviseur kan het overnametraject vanaf een afstandje bekijken.

Zeker als je voor het eerst een bedrijf wilt overnemen, komen er al snel aspecten op je pad waar je geen of weinig kaas van hebt gegeten. Ook is het goed om iemand bij de aankoop te betrekken die hier niet emotioneel bij betrokken is en het traject vanaf een afstandje kan bekijken. Je kunt een overnamespecialist inhuren, maar ook een accountant, fiscalist of jurist kan waardevolle input geven.

Of je de onderhandelingen nu zelf doet of (deels) laat doen door een externe partij, het uitgangspunt moet zijn om de relatie met de verkoper goed te houden. Je hebt elkaar nog regelmatig nodig: niet alleen na de onderhandelingen, maar ook na de overname. En dan is het wel zo prettig als dit niet gepaard gaat met scheve blikken.

Letter of Intent: de voorlopige overname uitgewerkt

Letter of intentHeb je een (voorlopige) deal met de verkoper kunnen maken, dan kun je de intenties en de prijs van een bedrijfsovername vastleggen in een Letter of Intent. Net als bij de aankoop van een woning is het gebruikelijk dat er wordt gewerkt met ontbindende voorwaarden. Stel dat er iets uit het boekenonderzoek komt – ook wel due diligence genoemd – dan kun je nog onder de koop uit.

Zodra de prijs en de condities zijn onderhandeld kun je deze vastleggen in een letter of intent.

De Letter of Intent is geen bindende koopovereenkomst, maar het is ook geen vrijblijvend document. Aan intenties kunnen geen rechten worden ontleend, maar aan vastgelegde afspraken wel. Vaak vormt het document de basis voor de definitieve overeenkomst. Je kunt zelf een Letter of Intent opstellen, maar het is gebruikelijker – zeker bij grotere bedrijfsovernames – om er een jurist bij te betrekken.

Wil je jouw bedrijf verkopen? Overnameplatform Brookz.nl of de adviseurs van Overnameadvies.nl helpen met het vinden van geschikte opvolgers en stappen zoals de waardebepaling.

Bedrijf overnemen: hoe zit het met de financiering?

Vaak heb je voor het overnemen van een bedrijf extra kapitaal nodig. Welke financieringsmethode de voorkeur heeft, hangt af van de hoogte van het bedrag en het type overname. Net als dat de onderhandelingen bij de overname van een familiebedrijf anders zijn dan wanneer een investeringsmaatschappij een bedrijf opkoopt, heeft ook de financiering een andere constructie.

Banken financieren vaak maximaal de helft.

Vroeger – tot ongeveer 2008 – nam de bank het overgrote deel van de financiering voor haar rekening. Tegenwoordig willen de banken vaak niet meer dan de helft van de koopsom financieren. Dit betekent dat de overnamefinanciering bestaat uit meerdere partijen. Naast de bank zijn dit bijvoorbeeld bekenden of (andere) investeerders. Ook crowdfunding komt steeds vaker voor.

De overname in fases financieren

Een alternatief is om gefaseerd de aandelen te kopen. In de overnameovereenkomst kun je vastleggen op welke momenten de overnamesommen worden betaald en tegen welk tarief. Ook de voorwaarden – zoals stemrecht en de winstdeling – kun je hier vastleggen. Bij de overname van familiebedrijven is een financiering via de oud-eigenaar zelfs de meest gangbare vorm.

Maar ook bij andere overnames kan de oud-eigenaar een belangrijke rol in de financiering vervullen. Hij kan bijvoorbeeld een lening vertrekken voor het deel dat je (nog) niet kunt betalen. Voor de verkoper is dit wel een vrij risicovolle manier van financieren. Daarom zie je vaak dat er wordt gewerkt met een onderpand, zoals de voorraad of het bedrijf zelf.

Wat gebeurt er met het personeel?

personeel bij een overnameHoewel bedrijfsopvolging door een familielid of door het bestaande management over het algemeen minder spannend is dan een inlijving door een externe partij, kan een bedrijfsovername ingrijpend zijn voor het personeel. Tijdens de overname is het dan ook belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de zittende medewerkers en de rechten en plichten die hiermee samenhangen.

Overnames zijn vaak ingrijpend voor het personeel.

Of je verplicht bent om het personeel over te nemen, hangt af van de soort overname. Bij een aandelentransactie neem je de volledige onderneming over, inclusief de personeelsleden. Is het een activatransactie, dan worden de bezittingen overgedragen (de activa) waarmee het bedrijf kan worden voortgezet.

Zijn dit slecht enkele bezittingen – bijvoorbeeld een bedrijfspand en machines – dan is dit juridisch gezien geen overgang van onderneming. Je bent dan niet verplicht om eventuele personeelsleden over te nemen. Ziet de wet de overname als overgang van onderneming, dan gaan de rechten én plichten over naar de nieuwe eigenaar. In dat geval moet je de medewerkers dus ook overnemen.

Wat doe je met overtollige medewerkers?

Medewerkers met een vast contract zijn wettelijk gezien goed beschermd. Ze moeten het vrij bont maken om ontslagen te worden. Wil je af van een werknemer met een tijdelijk contract, dan kan dit een stuk eenvoudiger. Uiteraard moet je rekening houden met de wettelijke en contractuele opzegtermijn, maar als die afloopt houden jouw verplichtingen op.

Zijn er werknemers waar je ondanks hun vaste dienstverband afscheid van wil nemen, bijvoorbeeld vanwege overtolligheid – dan kun je hun arbeidsovereenkomst opzeggen via het UWV of ontbinden via de kantoorrechter. Beide trajecten zijn vrij intensief. Het nadeel van een opzegging is dat je niet zelf kunt kiezen welke medewerker(s) je ontslaat. Bovendien duurt het proces vaak lang. Een ontbinding gaat sneller, maar dit gaat vaak gepaard met hoge ontslagvergoedingen.

Soorten bedrijfsovernames

soorten overnamesEr zijn verschillende manieren waarop je een bedrijf kunt overnemen. Denk bijvoorbeeld aan een management buy in, een management buy out, het inlijven van de concurrent of het kopen van een familiebedrijf.

Een andere manier om een bedrijf in handen te krijgen, is door de aandelen te kopen zonder dat dit is goedgekeurd door het oorspronkelijke bestuur. Deze onvrijwillige overname wordt ook wel een hostile takeover genoemd. Omdat dit type bedrijfsovername weinig voorkomt, zeker in het mkb, bespreken we dit niet in dit artikel.

Management buy in

Bij een management buy in neemt een externe manager – of een extern managementteam – een bedrijf over. De nieuwe eigenaar – of eigenaren – kopen zich in het bedrijf in en nemen vervolgens de leiding over. Deze overnamevorm wordt vaak ingezet wanneer de verkoper met pensioen gaat en er binnen het bedrijf geen geschikte opvolger is.

Een management buy in is vooral voor ervaren leiders.

Een management buy in is vooral geschikt voor ervaren leiders. Dat komt omdat je (vaak) meteen aan de slag moet als ondernemer. Een andere uitdaging bij dit type bedrijfsovername is dat medewerkers en/of klanten moeten wennen aan een nieuwe eigenaar. Al kan het natuurlijk ook zijn dat de frisse wind het bedrijf juist goeddoet.

Iedere bedrijfsovername is uniek.

Soms worden de aandelen niet in één keer verkocht, maar komen ze stap voor stap in handen van de kopende partij. Het oude team hoeft hierdoor niet van de één op andere dag weg en de koper hoeft niet het gehele overnamebedrag in één keer op tafel te leggen. Een bijkomend voordeel is dat je de tijd hebt om kennis te vergaren over het reilen en zeilen binnen de organisatie.

Management buy out

Ben je in loondienst werkzaam binnen het bedrijf dat je wilt kopen, dan kan dit met behulp van een management buy out. Het principe lijkt op die van de management buy in, behalve dan dat het zittende management het bedrijf overneemt in plaats van een externe ondernemer. Het is overigens geen must om de gehele organisatie over te nemen, je kunt ook een bepaalde divisie kopen.

Je hoeft niet altijd het hele bedrijf over te nemen.

Dit zie je regelmatig bij grote bedrijven die een aparte afdeling hebben opgericht voor werkzaamheden die niet tot de kerntaken behoren, zoals de online verkoop van hun producten. Als koper kan het goed zijn dat je wel interesse hebt in de webshop, maar niet in de traditionele verkoopkanalen. Het voordeel voor de verkoper is dat de divisie niet in handen komt van een externe partij. Als koper heb je het voordeel dat je het bedrijf al goed kent.

Wil je jouw bedrijf verkopen? Overnameplatform Brookz.nl of de adviseurs van Overnameadvies.nl helpen met het vinden van geschikte opvolgers en stappen zoals de waardebepaling.

Groei door bedrijfsovername

Zowel bij een management buy in als een management buy out doet het management de aankoop en niet een ander bedrijf. Ben je al ondernemer en wil je je eigen onderneming laten groeien, dan kun je een bedrijf kopen van een (in)directe concurrent. Op deze manier wordt jouw bedrijf groter en met de juiste synergie kun je volume- en schaalvoordelen behalen.

In sommige gevallen wordt er eerst een tijdje (intensief) samengewerkt om in de praktijk te kunnen bepalen of de bedrijven wel een goede match zijn. Wanneer de bedrijven een vergelijkbare grootte hebben, wordt er ook wel gesproken over een fusie in plaats van een overname.

Vanuit winstoogmerk een bedrijf overnemen

Er zijn ook partijen – meestal investeerders – die andere bedrijven overnemen omdat ze verwachten dat de mogelijke koopprijs onder de werkelijke of toekomstige marktwaarde ligt. De achterliggende gedachte is dat het bedrijf na een reorganisatie met winst kan worden verkocht. Als de voorspelling klopt, kan dit inderdaad een lucratieve investering zijn.

Overnemen familiebedrijf

Het overnemen van een familiebedrijf lijkt in grote lijnen op een management buy out. Maar omdat (het behoud van) de familiebanden vaak belangrijker zijn dan het optimale uit de (ver)koop te halen, is deze bedrijfsovername een specialisme op zich. Ook is het gebruikelijk dat de oud-eigenaar deels als investeerder in de onderneming blijft.

Een familiebedrijf overnemen is een specialisme op zich.

Dit kan bijvoorbeeld als eigenaar van het pand of als kleinere aandeelhouder, om zo de overname beter betaalbaar te maken. Hierdoor blijft de oude eigenaar betrokken bij de onderneming en hoeft de nieuwe generatie niet meteen de volledige koopsom op te hoesten.

De voor- en nadelen van het overnemen van een familiebedrijf zijn vergelijkbaar met die van een management buy out. De nieuwe generatie is bekend met het bedrijf. Toch wil het niet zeggen dat een goede medewerker ook een goede bedrijfseigenaar is. Daarom zie je vaak dat de overname gefaseerd plaatsvindt, zodat de koper de tijd heeft om zich te ontwikkelen in de nieuwe functie.

Gerelateerde berichten